Yazar: Gamze Keskin
10 Ocak 2020 yılında Türkiye Kant Topluluğu’nu kurmak için bir araya geldiğimiz çalıştayda kurumsallaşmak ve topluluk olabilmek için gerekli olan hususları konuşurken ele alınan bir diğer konu da 2024 yılında Kant’ın doğumunun 300. yılıydı. Hatta dünya üzerinde pek çok Kant topluluğu bu yıl için hazırlıklara daha o yıldan başlamışken, biz kendimizi Akdeniz insanı olarak kategorize edip, vakit yaklaştığında ele alınacak bir mesele olarak biraz ötelemiştik. Kant yılı olarak da adlandırılan 2024 yılını dolu dolu geçirdikten sonra bugün beşinci yaşımızı kutlarken, şimdiye kadar neler yaptığımızın bir çerçevesini sunmak adına böyle bir yazıyı kaleme almayı istedim.
İlk çalıştay ve sonrasında önceliklendirdiğimiz konular topluluğu bugünkü haline getiren temellerin inşasına yönelikti. Türkiye Kant Topluluğu, kuruluş sürecinde yapılan bir anketle tüzel bir kişilik olarak değil, gönüllülükle işlerin yürüdüğü bir topluluk olarak yol almaya karar vermişti. Ancak biz yine de her ne kadar tüzel bir kişilik olarak yola çıkmasak da öyleymişiz gibi işleri yoluna koymak adına bir tüzük komisyonu aracılığıyla tüzük oluşturduk. Bu tüzüğe göre yönetim kurulu, denetim kurulu, etik kurul ve akademik kurul için başvuruları topladık. Birden fazla başvuru olan tek kurul yönetim kurulu olduğu için kapalı devre bir anket ile seçimi gerçekleştirdik. Ek olarak görev süresi dolduktan sonra aşağıda adı geçen kişiler gerçekleştirilen genel kurulda başvuru olmadığı için görevlerine halen devam etmektedirler:
- Yönetim Kurulu: Ayhan Çitil, Umut Eldem, Gamze Keskin, Seniye Tilev, Saniye Vatansever
- Denetim Kurulu: Mehmet Arslan, Aydın Gelmez, Özgüç Güven
- Etik Kurul: Elif Çetinkıran, Özlem Duva, Selda Salman
- Akademik Kurul: Mehmet Arslan, Özlem Duva, Umut Eldem, Bülent Gözkân, Gamze Keskin
Her ne kadar kurullarda yer almasalar da topluluğa inanan ve kuruluşundan bugüne maddi manevi gönüllülükle destek veren kişilerin isimlerini de şükranla anmak istiyorum: Bükem Özçeri, Burkay Şimşek, Özge Öztürk, Melda Erdir, Vehbi Yurdakurban, Barış Arı.
Topluluğun ilkelerinin belirlenebilmesi için 5 Ekim 2020 tarihinde çevrimiçi bir toplantı düzenlenmiş ve benimsenebilecek ilkeler, toplulukta oluşturulacak çeşitli kurullar, üyelik sistemi gibi konular üzerinde durulmuştu. Bu toplantıda gelen öneriler sonrasında oluşturulan çalışma gruplarıyla yapılan çalışmalar sonucu topluluğun ilkeleri belirlenmiş, üyelik sisteminin temelleri sağlamlaştırılmıştı. Belirlediğimiz ilkeler ise topluluğun web sayfasında yerini aldı.
İlkelerimizin bütününe işaret edecek şekilde kapsayıcı, kuşatıcı ve incelikleri önemseyen bir tavırla tüm etkinliklerimizde kadın-erkek katılımcıların oranının denge olarak gözetilmesine; lisansüstü öğrencilerin çalışmalarını bu alanda çalışan hocalarla paylaşabileceği bir platform oluşturabilmek için etkinliklerimizde onları her zaman dahil etme konusunda özenli davrandık.
Türkçede Kant felsefesinin bir dökümünü web sayfasına koyduk. Kant felsefesi üzerine tez, kitap/kitap bölümü, çeviri, makaleleri içeren ve güncellenmeye devam eden bu dökümün Kant felsefesi üzerine çalışan ya da çalışacak pek çok kişiye fayda sağlayacağını umuyoruz. Türkçede Kant felsefesinin derlenmesi ve güncellenmesi için düzenli çalışan komisyondaki arkadaşlarım, Aslı Şentürk, Gökhan Savaş, Halise Avşar ve Sefa Melih Akgün’e teşekkür ediyorum.
Türkiye Kant Topluluğu’nun yayını olan Kant Çalışmaları dergisi de Vakıfbank Kültür Yayınları desteği ile yayınlanıyor. İlk sayısı Mart 2023’te raflarda yerini aldı. Yılda iki sayı olarak çıkan, kör hakemlik sistemini uygulayan, on farklı ülkeden Kant felsefesi uzmanlarının danışma kurulunda yer aldığı akademik bir dergidir. Derginin 4. sayısı için dosya hazırlıkları sürmektedir.
Topluluk adına hazırlıkları devam eden üç kitap çalışmamız, bir proje hazırlığımız bulunmaktadır.
Web sayfamızda 2020 yılından beri düzenli olarak blog yazılarını paylaşmaktayız. Şimdiye dek toplamda 31 kişinin katkı sağladığı blog yazıları ile ilgili bilgiler ise şöyle:
o Gamze Keskin / Türkiye Kant Topluluğu: Hayal, Fikir, Amaç (11.6.2020)
o Lale Levin Basut / Kavramsal Bir Seçkiye Göre Kant’ın Felsefe Tarihindeki Yeri (30.10.2020)
o Kaan Ökten / Immanuel Kant: ‘Markus Herz’e 21 Şubat 1772 Tarihli Mektup’ (3.2.2021)
o Ayhan Çitil / Kant Neyi Başaramadı? (7.3.2021)
o Harun Tepe / Kant Etiği Üzerine Notlar: Neden Kant Etiği? (11.4.2021)
o Uygar Abacı / ‘Düşünüyorum, Öyleyse Özgürüm’: Kant’ın Cogitosu’na Ne Oldu? (18.6.2021)
o Toros Güneş Esgün / ‘Elleri Var Özgürlüğün’: Kant ve Gönüllü Kulluk (8.10.2021)
o Umut Eldem / Kant’ı Nasıl Anlamalı? Ahlak Felsefesinde Gerçeklik ve İnşacılık Üzerine (8.11.2021)
o Berfin Kart / Kant’ın Kozmopolitanizm Düşüncesine Ne Kadar Yakınız? (13.12.2021)
o Seniye Tilev / Immanuel’in İmanı (13.01.2022)
o Bülent Gözkân / ‘Saf Aklın Eleştirisi’nden Ahlaklılığın Zeminine (5.2.2022)
o Aliye Kovanlıkaya / Kritik ve Mantık Dersleri (7.3.2022)
o Tuğba Sevinç / John Rawls’un Adalet Teorisinin Kantçı Temelleri (8.4.2022)
o Özlem Duva / Kant da Biliyordu Zarların Hileli Olduğunu (30.6.2022)
o Saniye Vatansever / Üçüncü Kritik Üzerine Düşünceler: ‘Ne Gerek Vardı?’ Sorusuna Yanıt (20.09.2022)
o Mehmet Arslan / Köprünün Altından Çok Sular Aktı mı Gerçekten? (7.10.2022)
o Aydın Gelmez / ‘Aklın Uykusu Canavarlar Yaratır’ (7.11.2022)
o Zeynep Savaşçın / Belirlenimsizlik Izdırabı (22.12.2022)
o Mehmet Barış Albayrak / Kant ve Lizbon Depremi (21.3.2023)
o Elif Çetinkıran /Felaketi Anlamaya Çalışırken Kant Etiğinin Bize Söyledikleri (28.4.23)
o Selda Salman / §59: Estetiğin Yolu Neden Ahlakilikle Kesişir? (13.09.2023)
o Mehmet Günenç / Kant’ı Çağırmalı mıyız? (18.12.2023)
o Elif Çırakman / Kant’ın Aydınlanma Çağrısı: Bir Makineden Fazlası Olmak (1.01.2024)
o Fazilet Alçık / Kant, Opus Postumum ile Neyi Çözmeye Çalıştı? (5.10.2024)
o Sefa Melih Akgün / Saatleri Ayarlama Enstitüsü Müdürü Immanuel Kant (05.11.2024)
o Neşe Aksoy / Kant’ta ve Fichte’de Öznelerarası Ahlaki İletişimin Diyalektiği (03.12.2024)
2023 yılına geldiğimizde ise Kant’ın 300. doğum yılında gerçekleştireceğimiz etkinliklerin hazırlıklarına başladık. Kant Topluluğu’nun düzenlediği etkinliklerin bıraktığı izlenim, talep ve verimlilik iş birliklerinin hızlıca kurulmasına kuşkusuz katkı sağladı. Pek çok şehirde, farklı üniversitelerde görev alan/ lisansüstü eğitimini sürdüren Kant felsefesi üzerine çalışan kişilerle buluştuk, tanıştık, tartıştık. Yalnızca Kant’ın 300. yaşı adına 2024 yılında 14 etkinlik düzenledik. 2020 yılından itibaren toplamda düzenlediğimiz 38 etkinliğimize dair bilgiler ise şöyle:
| Etkinlik Adı | Tarih | Yer | Konuşmacılar | Moderatör/ Yorumlayıcı | İş birliği |
| Kant’ın 1770 Tarihli Profesörlük Takdim Tezinin Anılması | 19.11.2020 | Çevrimiçi | Aliye Kovanlıkaya, Özgüç Güven, Arif Yıldız | Umut Eldem | – |
| Saf Aklın Eleştirisi’nin 240. Yılı | 22.04.2021 | Çevrimiçi | Bülent Gözkân, Ayhan Çitil, Kaan Ökten | Gamze Keskin | – |
| Kant ve Matematik | 20.05.2021 | Çevrimiçi | Halise Avşar, Mehmet Arslan, Özgüç Güven | Ayhan Çitil | – |
| Mere Means Mere Things and Mere Enemies | 18.06.2021 | Çevrimiçi | Martin Sticker | Lucas Thorpe (Moderatör), Umut Eldem (Yorumlayıcı) | Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü |
| Felsefede Bugün ve Yarın Konferansları | 25.06.2021 | Çevrimiçi | Sorin Baiasu, Sebastian Orlander | Saniye Vatansever | DEÜ Felsefe Bölümü |
| Kant ve Sanat | 24.09.2021 | Kadıköy Müze Gazhane | Selda Salman, Gamze Keskin, Can Okan | Umut Eldem | İBB Kültür A.Ş. |
| Dünya Felsefe Günü Etkinliği | 18.11.2021 | Çevrimiçi | Hazal Gemicioğlu, Sefa Melih Akgün, Şilan Kesler, Çağlar Çömez | Çağla Özcan | – |
| Kant’s Practical Reason: A Law to Itself | 01.12.2021 | Çevrimiçi | Tobias Rosefeldt | Saniye Vatansever | Bilkent Üniversitesi Felsefe Bölümü |
| Kant ve Aydınlanma | 18.12.2021 | Kadıköy Müze Gazhane | Lale Levin Basut, Umut Eldem | Bülent Gözkân | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant ve Din | 26.03.2022 | Kadıköy Müze Gazhane | Nur Betül Atakul, Seniye Tilev | Gamze Keskin | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant’tan Pasajlar | 22.04.2022 | Çevrimiçi | Didem Delice, Hakan Çörekçioğlu | Mehmet Arslan | – |
| Kant’ı Eleştirel Okumak | 15.05.2022 | Goethe Enstitüsü Ankara | Elif Çırakman, Toros Güneş Esgün, Saniye Vatansever | Seniye Tilev | Goethe Enstitüsü Ankara |
| Ethical and Political Community in Kant’s Religion | 13.06.2022 | Çevrimiçi | Margit Ruffing | Yusuf Örnek | DEÜ Felsefe Bölümü |
| Belief, Symbols, and the Needs of Reason | 23.06.2022 | Çevrimiçi | Andrew Chignell | Seniye Tilev | Kadir Has Üniversitesi Çekirdek Program |
| Üç Kritik Gün: Kant Konferansı | 17-19.11.2022 | MSGSÜ, Sedad Hakkı Eldem Salonu | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | MSGSÜ Felsefe Bölümü |
| Taste and Morality in the Eighteenth Century | 15.12.2022 | Çevrimiçi | Paul Guyer | Seniye Tilev | Kadir Has Üniversitesi Çekirdek Program |
| Kant Conference | 11.03.2023 | Bilkent Üniversitesi | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | Bilkent Üniversitesi Felsefe Bölümü |
| Kant ve Nesne | 26.03.2023 | Kadıköy Müze Gazhane | Ahmet Ayhan Çitil | Gamze Keskin | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant Bugün Bize Ne Söyler? | 15.04.2023 | Kadıköy Müze Gazhane | Bülent Gözkan, Gamze Keskin, Özgüç Güven, Umut Eldem | Çağla Özcan | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant ve Nesne 2 | 21.05.2023 | Kadıköy Müze Gazhane | Ahmet Ayhan Çitil | Gamze Keskin | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant ve İnsan | 18.06.2023 | Kadıköy Müze Gazhane | Betül Çotuksöken | Halise Avşar | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant ve Cumhuriyet | 11.11.2023 | Kadıköy Müze Gazhane | Devrim Sezer, Ünsal Doğan Başkır | Şilan Kesler | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant’s Critical Rehabilitation of the Stoic Conception of Nature | 26.11.2023 | Çevrimiçi | Melissa Merritt | Seniye Tilev | Kadir Has Üniversitesi Çekirdek Program |
| Kant ve Felsefesi | 27.11.2023 | Galatasaray Üniversitesi Aydın Doğan Oditoryumu | Seniye Tilev, Umut Eldem | – | GSÜ Felsefe Kulübü |
| Doğumunun 300. Yılında 18 Temada Kant’la Karşılaşmalar Karşıtlıklar Konferansı | 10-11 Ocak 2024 | İÜ Edebiyat Fakültesi Kurul Odası | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü |
| Kant ve Epistemoloji | 7-8 Mart 2024 | Dicle Üniversitesi Kültür ve Sanat Merkezi | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | Dicle Üniversitesi Felsefe Bölümü |
| Kant on Moral Faith and the Place of Human Beings in Nature | 22.Nis.24 | Çevrimiçi | Allen Wood | Seniye Tilev | Kadir Has Üniversitesi Çekirdek Program |
| Kant ve Egemenlik | 27.04.2024 | Kadıköy Müze Gazhane | Kaan Ökten | Selda Salman | İBB Kültür A.Ş. |
| Kant 300 Yaşında Sempozyumu | 2-3-4 Mayıs 2024 | Mersin Üniversitesi Uğur Oral Kültür Merkezi | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | Mersin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi |
| Kant Estetiğinin Etik Yansımaları | 26.May.24 | Kadıköy Müze Gazhane | Umur Başdaş | Tuğba Sevinç | İBB Kültür A.Ş. |
| felsefelogos Dergisi Immanuel Kant Sayısı Tanıtım Toplantısı | 1.Haz.24 | Adalar Müzesi | Gamze Keskin | Sinan Özbek | felsefelogos Dergisi |
| Virtual Kant Congress with a Cosmopolitan Purpose | 13.Haz.24 | Çevrimiçi | Lale Levin Basut, Umut Eldem | Selda Salman | North American Kant Society, Leuven Reseach Group in Classical German Philosophy |
| Kant Haftası: 300. Yaşında Kant’ın Felsefesi Yaz Kampı | 12-18 Ağustos 2024 | Nesin Felsefe Köyü | Bülent Gözkan, Selda Salman, Gamze Keskin, Özgüç Güven, Umut Eldem, Çağla Özcan | – | Nesin Köyü |
| Türkiye’de Kant ve Kantçılık – Prof. Dr. Hasan Bülent Gözkân’a Saygı Konferansı | 11.Eki.24 | MSGSÜ Bomonti Kampüsü | Web sayfası üzerinden konferans programına ve bildiri özetlerine tıklayarak erişilebilir. | – | MSGSÜ Felsefe Bölümü |
| 300. Doğum Yıl Dönümünde Filozof Immanuel Kant (İnsan – Aydınlanma – Etik – Siyaset) | 27.Kas.24 | Antalya Bilim Üniversitesi Döşemealtı Kampüsü | Özlem Duva, Umut Eldem, Harun Tepe, Sezgin Çebi | Yusuf Örnek | ANSİAD ve Antalya Bilim Üniversitesi Karşılaştırmalı Hukuk Uygulama ve Araştırma Merkezi |
| 300. Doğum Yıl Dönümünde Filozof Immanuel Kant (İnsan – Aydınlanma – Etik – Siyaset) | 28.Kas.24 | Nazım Hikmet Fuar ve Kongre Merkezi Tarık Akan Salonu | Özlem Duva, Umut Eldem, Harun Tepe, Sezgin Çebi | Yusuf Örnek | ANSİAD ve Antalya Bilim Üniversitesi |
| Kant’ın Üç Kritiği | 3.Ara.24 | AHBÜ Itri Kampüsü Mavi Salon | Atıl Kayabey, Saniye Vatansever, Gülben Salman | Sengün M. Acar | Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Felsefe Bölümü ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Felsefe Bölümü Sanat ve Felsefe Topluluğu |
| Kant on the Deceitfulness of a Deceitful Art | 10.Ara.24 | Çevrimiçi | Joao Lamos | Seniye Tilev | Kadir Has Üniversitesi Çekirdek Program |
Beş yıl önce yola çıkarken üretmek için heves ve heyecana sahip olduğumuzu ilk çalıştayın sonunda anlamıştım. Ancak o gün, bugün geldiğimiz noktaya ulaşabileceğimizi hayal edemezdim. TKT’nin amaçlarını gerçekleştirebilmek için çıktığı yolda bize eşlik eden, iş birliği yapan kurumlardaki tüm paydaşlara teşekkürü borç biliyorum. Kant’ın felsefesine farklı perspektiflerden yaklaşsalar da topluluk içerisinde birbirini kırmadan, anlayarak, destekleyerek, iyi niyetle yol alan tüm arkadaşlarıma minnettarım. Genelde tüm etkinliklerde topluluğun başkanı olarak paye bana verilse de topluluk içindeki dostlarımın her zaman ellerini sırtımda hissetmesem, birlik, dayanışma ve aidiyet duygusuyla hareket etmiyor olsaydık böyle bir ‘topluluk’ olmamız mümkün olmazdı. Bugün geldiğimiz noktada mutluluğa layık olmaya çalışmayı, beşinci yılın hediyesi olarak görüyorum.
